Kökeni ve Ailesi
Tomris Hatun, Saka Türklerinin büyük hükümdarı Alp Er Tunga'nın torunu olarak bilinir. Eşi Alp Han'ın vefatının ardından Saka Devleti'nin başına geçmiştir. Sakalar, Orta Asya'nın güneyinde, günümüz Türkmenistan, Afganistan, Batı Özbekistan ve Güney Kazakistan bölgelerinde varlık göstermiştir.
Liderlik ve Askerî Yetenekleri
Tomris Hatun, çocukluğundan itibaren ata binme, kılıç kullanma ve okçuluk gibi savaş sanatlarında ustalaşmıştır. Eşinin ölümünden sonra Saka Devleti'nin liderliğini üstlenmiş ve halkını başarıyla yönetmiştir. Tomris Hatun'un ordusunda kadın savaşçıların da bulunduğu ve bu ordunun disiplinli bir şekilde savaştığı bilinmektedir.
Pers İmparatorluğu ile Mücadele
Pers İmparatoru Büyük Kiros, Saka topraklarını ele geçirmek amacıyla Tomris Hatun'a evlenme teklifinde bulunmuş, ancak bu teklif reddedilmiştir. Bunun üzerine Kiros, Saka topraklarına saldırmış ve Tomris Hatun'un oğlu Spargapises'i hileyle esir alarak öldürmüştür. Bu olayın ardından Tomris Hatun, Pers ordusuna karşı büyük bir savaş başlatmış ve Kiros'u mağlup etmiştir.
Zafer ve İntikam
Tomris Hatun, Pers ordusunu yenilgiye uğrattıktan sonra Kiros'un başını kestirerek bir kan tulumuna atmıştır. Bu hareketiyle oğlunun intikamını almış ve düşmanına "kanını iç" diyerek meydan okumuştur. Bu olay, tarihçi Herodot tarafından da kaydedilmiştir.
Mirası ve Kültürel Etkisi
Tomris Hatun, tarihteki ilk Türk kadın hükümdar olarak kabul edilir ve cesaretiyle birçok kadına ilham kaynağı olmuştur. Adı, Kazakistan'da okullara, caddelere ve nehirlere verilmiştir. Türkiye'de ise 2020 yılında "Tomris" adlı bir filmle hayatı beyaz perdeye aktarılmıştır.
