Prof. Dr. Macit, “Nevruz, ortak kültürün sembolüdür”

Baharın gelişini müjdeleyen Nevruz Bayramı,  Anadolu ve Orta Asya ülkeleri tarafından çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü (TDAE) Müdürü Prof. Dr. Nadim Macit, Nevruz Bayramı hakkında açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Macit, “Nevruz, baharın gelişi, tabiatın yenilenmesi ve canlanmasıyla ilgili olarak kutlanan bir bahar bayramıdır. Kışın bitişi, baharın gelişi ve Ergenekon’dan çıkış sembolü olarak kutlanan nevruz; bahara girişin adıdır” dedi.

Prof. Dr. Nadim Macit, “Bilindiği üzere 21 Mart, ilkbaharın başlangıcıdır. 21 Mart’ta güneş, koç burcuna girer ve gece ile gündüzün eşit olduğu 21 Martta, 92 gün 20 saat 4 dakika ve 27 saniye sürecek olan bahar başlar.  Nevruz, baharın gelişi, tabiatın yenilenmesi ve canlanmasıyla ilgili olarak kutlanan bir bahar bayramıdır. Kışın bitişi, baharın gelişi ve Ergenekon’dan çıkış sembolü olarak kutlanan nevruz; bahara girişin ismidir. Uyanış, diriliş ve tekrar doğuş günüdür. Bir öteki deyişle hayatın yenilenişini, adeta vefata maruz kalmış tabiatın uyanışını, dirilişini anlatan kozmik vakit dönümünü simgeleyen günün ismidir. Tarihte ne vakitten beri kutlandığını ve isminin da ne vakitten beri nevrûz olduğunu tam olarak bilmediğimiz bu bayram, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dışındaki Türk Cumhuriyetlerinde resmȋ bayram olarak kutlanır. Bahar kadim gelenekte meyyitten dirinin çıkmasına donmuş, kurumuş toprağın su ile hayat bulmasına, donmuş zihinlerin aydınlanmasına, kendine yabancılaşmış, sürüleşmiş ruhların özgürleşmesine işaret eder” dedi.

“Nevruz, inançlarımızın bütünüdür”

Nevruzun hem farklı anlatılar hem de mitler, semboller, dini gelenekler ve inançlarla örülü olduğunu tabir eden Prof. Dr. Macit, , “Nevruz, inançlarımıza, müziğimize, estetik zevkimize ve lisanımıza yansımıştır. Osmanlı Devleti’nde kıymetli bir devlet adamı olan Hoca Çelebi, Nevruzun, Mecusî değil, sultani olduğunu yani ateşperestliğin değil, Türk devletinin bir geleneği olduğunu söyler. Divan edebiyatında Mevlana Lütfi, Abdî, Niğdeli Muhibbi üzere şairler ‘Gül-ü Nevruz’ isimli mesneviler yazmış. Divan edebiyatında bahar mevsimi tekrar dirilişi, bir ortaya gelmeyi ve eğlenmeyi çağrıştıran manalarda kullanılır. Osmanlı Sarayı’nda büyük şölenlerle Nevruz Bayramı kutlanırdı. Nevruz günü Hekimbaşı özel macun kaynatır. Başta padişah olmak üzere yakınlarına ve devlet ricaline ikram ederdi. Sultan I. Ahmet, nevruzun gelişiyle tabiatın canlandığını, çiçeklerin açtığını, müzikler söylendiğini, havanın güzelleştiğini, yaşlı dünyanın gençleştiğini anlatmaktadır. Divan edebiyatının değerli şahsiyetlerinden Zatî’nin nevruzu mevzu edindiği şiirlerinde nevruzun insanları bir ortaya getirme özelliğine vurgu yapar” dedi.

 Prof. Dr. Macit, “Nevruz, Türk Cumhuriyetlerinde resmi bayramdır. Osmanlı Devletinde olsun Türkiye Cumhuriyeti devletinde olsun nevruz vakit zaman ihmal edilmiştir. Ama halk her vakit nevruz bayramını kutlamıştır. Sovyetler devrinde Orta Asya Türklüğü bölünmüşlüğün doruğunu yaşadı. Alfabeler, vatanlar, tarihler her şey bölündü; çeyrek asırda iki üç harf ihtilali yaşadılar. Alfabe ve münasebetiyle sözlüklerinde harf sıraları değişti. Lakin nevruz değişmedi. Türk dünyasında ‘Yeni Günü, Baş Ay, Yeni Yıl, Çağan, Navrız, Ergenekon ve Anadolu da Nevruz, Nevruzî Sultanî, Gün Dönümü, Baba Martı, Mart Dokuzu’ üzere isimlerle anılan bu bayram Türk kültürünün var olduğu her coğrafyada kutlanır” dedi.

“Nevruzda ateş, su ve atalar kültü önde gelir”

Nevruz inanışlarında ateş kültü, su kültü ve atalar kültünün önde geldiğini belirten Prof. Dr. Macit, “Türkler hangi inanışta olursa olsunlar Sibirya’dan Makedonya’ya, Alanlardan Karayım Türklerine kadar uzanan geniş coğrafyada Nevruz’da ateş yakmayı, birebir niyet ve dileklerle üzerinden atlamayı bir gelenek olarak devam ettirmişlerdir. Bu inanışa nazaran ateş, Tanrı’nın bir armağanıdır. Bu, kötülüklerden arınma, temizlenme, sağlıklı yaşama tinine yahut hayat formuna gönderme yapar. Su; paklık ve hayatı ihya etme formuna işaret eder. Atalar kültü ise aile ocağına tarihî akla, geleneğe işaret eder. Nevruz Bayramında mezarları ziyaret, fakirlere yiyecek ve içecek ikram etmek adettir. Nevruz, ortak kültürün sembolüdür. Bu ortak sembolün taşıdığı manası kültürel coğrafyanın her hangi bir köşesinde hisseden, yüreğinde duyan her ferdin nevruz bayramını kutluyorum. Her gününüz bahar üzere olsun” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı