Dr. Fatih Birol: “Dünya üretimde pak güç devrine giriyor”

Sabancı Üniversitesi İstanbul Memleketler arası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen özel bir aktiflikte konuşan Uluslararası Güç Ajansı (IEA) Lideri ve IICEC Onursal Lideri Dr. Fatih Birol, dünya sanayisinin pak güç ile üretim periyoduna girdiğini belirtti. Konuşmasında, 24 Şubat prestiji ile güç ihracatı azalan, askeri ve sübvansiyon harcamaları artan Rusya’nın bütçe açığının üç katına ulaştığına dikkat çeken Dr. Fatih Birol, Avrupa’nın ise bu değerli güç krizini muvaffakiyet ile yönettiğini vurguladı. 

Temiz güç teknolojilerinin üretimini Çin’in adeta tek başına domine ettiğini vurgulayan Dr. Fatih Birol, Amerika’nın 2022 yılında çıkardığı ve pak güç teknolojileri endüstrisini güçlendirmeye yönelik kanunu hatırlattı. AB’de de 16 Mart’ta benzeri bir kanun sunulduğunu açıklayan IEA Lideri Birol, bu gelişmenin Türkiye için çok kritik kıymete sahip olduğunu ve bir an evvel güçlü bir biçimde dahil olunması gerektiğinin altını çizdi. 

Sabancı Üniversitesi, afetten etkilenen öğrencilerin muhtaçlıklarını karşılamak üzere ‘Geleceğe Kelam Ver’ burs programı kapsamında ‘Sabancı Üniversitesi Zelzele Burs Fonu’nu hayata geçirdi. Bu kapsamda Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen ‘Dr. Fatih Birol ile Depremzede Öğrencilere Dayanak Buluşması’, 17 Mart’ta Sabancı Center’da gerçekleşti. İş dünyası ve güç bölümünün önde gelen isimlerinin yer aldığı buluşma, Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı’nın açılış konuşması ile başladı ve Sabancı Üniversitesi Kurumsal İşbirlikleri ve Mezunlarla Münasebetler Yöneticisi Cenk Efe Bayırlı fonla ilgili bilgi aktardı. Manalı buluşma, Dr. Fatih Birol’un Keynote konuşmasının akabinde, Simge Fıstıkoğlu moderatörlüğünde ‘Dr. Fatih Birol’un Seyirci ile İnteraktif Sohbeti’ ile devam etti. 

‘Geleceğe Kelam Ver’ uzun bir yolculuk

İş dünyası ve güç bölümünün önde gelen isimlerinin yer aldığı buluşmanın açılış konuşmasını yapan Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı, zelzelenin tesirine ve takviyenin kıymetine vurgu yaparak, “Bitmeyen bir hüzün, sözler yetmiyor. Çok güç ve fevkalâde bir periyottan geçiyoruz. Zelzelede maalesef bir öğrencimizi kaybettik, zelzele bölgesinde bulunan öteki öğrencilerimizle de kısa mühlet içinde irtibat sağladık” dedi. Dr. Fatih Birol’un teklifiyle bu türlü bir buluşma düzenlendiğini belirten Güler Sabancı, “Gelece Kelam Ver, öğrencilerimizle birlikteliğimiz üzere uzun bir seyahat. Burada bizimle birlikte olan sizlere ve burada bulunamayıp dayanaklarını paylaşan dostlarımıza, bu dayanışma için, çıkılan bu uzun seyahatte yanımızda olduğunuz için teşekkür ediyoruz” biçiminde konuştu. 

“Katkıların sürdürülebilir olması için bu fonu oluşturduk”

Sabancı Üniversitesi Kurumsal İşbirlikleri ve Mezunlarla İlgiler Yöneticisi Cenk Efe Bayırlı da, “Hem zelzele felaketinden ziyan gören Sabancı Üniversitesi öğrencilerine hem de sarsıntı bölgesinde ikamet eden ve 2023-2024 Akademik Yılında Sabancı Üniversitesi’nde eğitim görmeye hak kazanacak olan gençlerimize toplanacak bağışlar ile burs imkanı sağlayacağız. Bu maksatla depremzede öğrencilerimize tahsil, barınma, yemek ve nakit gereksinim dayanağı sunmak üzere ‘Sabancı Üniversitesi Sarsıntı Burs Fonu”nu hayata geçirdik’ dedi.

Böylesine bir felaket karşısında yurtdışında olunca insanın kendini biçare hissettiğini vurgulayarak konuşmasına başlayan Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Lideri ve IICEC Onursal Lideri Dr. Fatih Birol, “İlk etapta güç kesimine davette bulundum. Davetime global petrol şirketlerinden, Lübnan’daki lokal bir ısıtıcı üreticisine kadar birçok yerden olumlu karşılık geldi. IICEC bünyesinde de katkılar yapıldı. Güler Hanım ile ‘daha diğer ne yapabiliriz, nasıl yardımcı olabilirim?’ diye konuşmamız sonucunda de bu manalı buluşma organize edildi. Bu uğurda gece gündüz çalışan arkadaşlarıma ve dayanak sağlayan herkese teşekkür ediyorum” dedi.

Rusya’nın bütçe açığı 3 kat artmış durumda

Rusya – Ukrayna ile birlikte güç konusu dünyada nasıl gelişti? Nasıl tepkiler verildi? başlıklarına, Türkiye iktisadı için çok değerli olan Rusya ve Avrupa açısından pahalandıran Dr. Fatih Birol, konuşmasına şöyle devam etti: 

“Rusya iktisadı, bütçesi büyük bir oranda güçten, bilhassa de petrol ve doğalgaz satışından gelen gelirlere bağlı. Rusya, 24 Şubat’a kadar dünyanın bir numaralı güç ihracatçısıydı. Petrolde, doğalgazda bir numaralı ihracatçı, kömür piyasalarında çok büyük bir oyuncu. Bugün ise, Rusya’nın petrol ve doğalgaz gelirlerinde yüzde 60’a varan bir düşüş oldu. Uygulanan ambargoların olumsuz tesirlerinin yanı sıra askeri harcamalarında ve sübvansiyonlar harcamalarında da artış oldu. Yani Rusya bütçesinde çok kıymetli üç farklı yük kelam konusu. Münasebetiyle Rusya’nın bütçe açığı da şu anda üç misli artmış durumda. 

Avrupa güç krizini muvaffakiyet ile yönetiyor

Avrupa iktisadı, on yıllardır Rusya’dan gelen ucuz güce bağımlı bir model. 24 Şubat 2022 prestiji ile Avrupa ülkeleri, Amerika, Avustralya ve öbür ülkeler de, başta alınan enerjiyi minimuma indirmek olmak üzere Rusya’ya karşı çeşitli önlemler aldı, ambargolar uyguladı. Bu türlü olunca, ‘Avrupa’da bu kış meskenlerde ısınma olmayacak’, ‘Avrupa iktisadı çökecek’ ve ‘Avrupa çok fazla fosil yakıt kullanıp emisyonlarını arttıracak’ üzere beklentiler konuşuluyordu. Halbuki bir yıllık karnelerine baktığımızda Avrupa’da durum hiç de o denli makûs değil. Güçte kesinti yaşanmadı. Ilıman geçen kışın tesiri ile konutlar ısındı. Avrupa büyük bir resesyona da girmedi. 

Avrupa, lisans prosedürlerini hızlandırarak yenilenebilir güçte sıçrama kaydetti. Güneş ve rüzgar gücü yüzde 41 arttı, ısı pompasında yüzde 40, elektrikli araçlarda da yüzde 15 artış kaydettiler. Emisyon ise, beklentilerin bilakis artmak yerine yüzde 2,5 azaldı. Güç üzere kolay olmayan, çok ağır yürüyen, sıkıntı gelişen bir dalda bunu başardılar. 

Dünya endüstrisi pak güç ile üretim periyoduna giriyor

Dünya sanayisi yeni bir periyoda; pak güç ile üretim periyoduna giriyor. Bataryalar, GES, RES, elektrikli otomobiller konusunda ülkeler ortası muazzam bir rekabet var. Petrol ve doğalgazda birkaç ülkeye bağımlı olan dünya, ileride pak güç konusunda da aşikâr başlı ülkelere mi bağımlı olacak? En değerli soru bu. Bu alarm zili, Avrupa’dan Amerika’ya kadar çaldı. Zira pak güçte, bataryalar, solar güneş panelleri, rüzgâr gülleri üzere kritik materyallerin hangi ülkelerde üretildiğine baktığınızda, Çin’in hissesinin muazzam olduğunu görüyoruz. Yüzde 50’nin üzerinde hisseye sahip ve adeta tek başına domine etmiş durumda. Örneğin; dünyadaki bataryaların yüzde 75’i Çin’de üretiliyor. Çin yüzde 75, dünyadaki başka tüm üreticiler ise yüzde 25. Rüzgârda da o denli, güneşte muazzam. Hidrojende kullanılan ekipman üretiminde de yeniden son derece büyükler. Zira, Çin herkesten evvel başladı. 

Amerika pak güç teknolojisi endüstrisini yaratmak istiyor

Amerika’da geçtiğimiz yaz çıkan son derece kıymetli bir kanun, pak güç teknolojilerine şimdiye kadar eşi gibisi görülmemiş bir sübvansiyon veriyor. Örneğin; Amerika’da bir batarya fabrikası açarsanız, hükümet size vergi indirimleri, muafiyetler vs. büyük bir sübvansiyon veriyor. Öte yandan pak güç kurulumunda ise, her teknoloji için yapacağınız üretimin belirli bir yüzdesinin yerlilik hissesi taşıması gerekiyor. Özetle Amerika kendi pak güç teknolojisi endüstrisini yaratmak istiyor. Bu mevzuda Çin ile yarışmak için çok kıymetli bir karar aldı. Bu, birçok sanayi denklemini ve ticaret akışını değiştirecek bir gelişme olarak herkesi sarstı. 

AB’nin pak güç sanayi gayeli kanunu Türkiye için de çok kritik

Bir öbür kıymetli gelişme de Avrupa’da yaşandı. 16 Mart’ta Avrupa Birliği Lideri bir kanun sundu; Sıfır Emisyon Sanayi Kanunu. Birebir Amerika’ya emsal bir kanun. Pak güç endüstrisine inanılmaz teşvikler verecek ve tıpkı Amerika üzere bu yerellik hissesi kaidesini koştu. Bu Türkiye endüstrisi, ülke iktisadı için son derece kıymetli ve kritik bir gelişme. Bu yerlilik hissesinin biraz esnetilerek AB ile özgür ticaret mutabakatı yapan ülkelere de genişletilebilmesi halinde iktisatta bir sıçrama, endüstride değerli bir gelişim yaratabilir. Ülkemizin bu mevzuyu çok önemli ele alması lazım. 

Bizim güçte kullandığımız sihirli bir söz var; çeşitlendirme. Örneğin; Çin’de güneş gücü ekipmanları tek bir eyaletteki çok büyük iki fabrikada üretiliyor. Bu fabrikalardan biri dahi yaşanacak bir yangın vs. üzere sıkıntıyla devre dışı kalsa, bu alanda tüm dünyadaki arz zinciri sarsıntıya uğrayacak. Çeşitlendirme olması için de öteki ülkelerin de bunu yapması lazım. O nedenle Amerika ve Avrupa harekete geçti, pak güce yanlışsız giden dünyada bu alanda hisse sahibi olmaya çalışıyorlar. 

Ülkemiz açısından ‘Türkiye, sanki bu arz zinciri boyunca çeşitli pak güç teknolojilerinin hangisinde, nasıl rol alabilir?’ diye düşünmemiz ve ona uygun ekonomik siyasetler geliştirmemiz, ‘kendimizi nasıl konuşlandıracağımız’ çok değerli. Zelzele, seçimler kelam konusu lakin Avrupa’daki tartışmalara bir an evvel müdahil olmamız, bu çok değerli treni kaçırmamamız gerekiyor”. 

Buluşmada, ‘Geleceğe Kelam Ver’ burs programı ismine Lara Mercan, Dr. Fatih Birol’a katkılarından ötürü plaket sunarak, teşekkür etti. 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı